Cuối tháng 2/2022, Sở Y tế TP.HCM cho biết, đã đưa TYT thứ 33 vào hoạt động theo nguyên lý y học gia đình. Song, bên cạnh niềm vui, cũng còn đó câu hỏi: Tại sao bác sĩ gia đình... chậm quá vậy!

Rõ ràng, chậm ở đây không phải bác sĩ gia đình thao tác chuyên môn chậm, mà sự vận động để phát triển mạng lưới bác sĩ gia đình thông qua mô hình TYT hoạt động theo nguyên lý y học gia đình diễn ra khá chậm. Toàn TP.HCM có hơn 300 TYT, nhưng đến nay, mới chỉ hơn 10% số đó chuyển đổi hoạt động theo nguyên lý y học gia đình. Xét về nguồn lực, TP.HCM được kỳ vọng “dư sức” thực hiện nhanh chiến lược phát triển mạng lưới y tế cơ sở này, nhưng thực tế lại chưa như kỳ vọng.

Từ trước năm 2010, câu chuyện bác sĩ gia đình được ngành Y tế đề cập nhiều. Tới năm 2013, Bộ Y tế có hẳn đề án về phát triển mô hình này. Lẽ dĩ nhiên, để thực hiện được cần phải đính kèm với các chiến lược đào tạo nguồn nhân lực. Trước đó, hồi năm 2008, một số trường đại học y dược cũng đã thành lập bộ môn Y học gia đình.

Tại thời điểm thực hiện đề án, do Việt Nam có số lượng bác sĩ gia đình ít ỏi, nên ngành Y tế đã tính đến phương án đưa bác sĩ mới tốt nghiệp (bác sĩ đa khoa tổng quát) tham gia lớp định hướng bác sĩ gia đình trong thời gian ngắn để đủ điều kiện tham gia đề án. Trong quá trình hành nghề, những bác sĩ này sẽ tham gia đào tạo chuyên sâu sau…

Có thể nói, chủ trương trên đã giúp mạng lưới y tế Việt Nam trong giai đoạn thí điểm đề án (2013-2015) và nhân rộng (2015-2020) có rất nhiều PK Bác sĩ gia đình trong các các cơ sở y tế, đặc biệt là tại BV tuyến quận, huyện và TYT. Song, từ năm 2020 tới nay, câu chuyện này ít được nhắc tới do những lý do chủ quan cùng sự càn quét của dịch COVID-19. Vì vậy, các PK Bác sĩ gia đình ở các BV và TYT “rụng dần” hoặc hoạt động “cầm hơi”. Thực tế trên phần nào lý giải, trong hàng chục năm qua, TP.HCM chỉ mới có 33 TYT hoạt động theo nguyên lý y học gia đình.

Cũng cần nói thêm, TYT hoạt động theo nguyên lý y học gia đình là nơi “nắm giữ” một cách thực chất sức khỏe của các hộ gia đình trên địa bàn, trong đó mỗi bác sĩ gia đình “lo” sức khỏe của trên dưới 100 hộ gia đình. Các thành viên trong hộ gia đình, từ đứa bé mới chào đời đến người già, tình trạng sức khỏe và bệnh lý nguy cơ ra sao thì bác sĩ gia đình đều “nắm trong lòng bàn tay”.

Bởi vậy, theo một chuyên gia quốc tế, việc Việt Nam còn mạng lưới TYT là điều tuyệt vời, và nếu các TYT này đều hoạt động theo nguyên lý y học gia đình, thì điều tuyệt vời sẽ nhân đôi. Nói cách khác, với mạng lưới TYT hoạt động theo nguyên lý y học gia đình, tình trạng chuyển nặng của người bệnh sẽ hạn chế đến mức thấp nhất.

Thanh Giang