Chúng tôi đến Trung tâm Tân Định cũng là lúc các đội văn nghệ của các khoa đang tập dợt. Buổi sáng tại Khoa Nữ tâm thần tạm ổn, một chương trình văn nghệ thật sôi nổi đang diễn ra, Mai là MC chính dẫn chương trình cùng với cán bộ của trung tâm. Tiếng cười nói rộn ràng, cùng với lối dẫn chương trình nhẹ nhàng, dí dỏm của cô MC duyên dáng làm căn phòng náo nhiệt tưng bừng.

Chương trình văn nghệ do chính các bệnh nhân biểu diễn với những khúc ca hùng tráng, những giọng ca "cây nhà lá vườn" ngọt ngào, thắm thiết gây xúc động. Khoa có khoảng 220 bệnh nhân với 18 nhân viên phục vụ công tác điều trị, chăm sóc bệnh nhân đã tập trung tại tiệc liên hoan. Nơi có các phần quà bánh kẹo, trái cây, trứng lộn… do các nhân viên trích góp tiền lương để đem lại niềm vui cho bệnh nhân.

Nếu ở một không gian bình thường, không có những đồng phục trung tâm với những người tóc cắt ngắn sát da đầu - cho dễ vệ sinh và phòng bệnh, ít ai có thể nghĩ rằng đó là những bệnh nhân tâm thần. Đặc biệt, là với Mai - cô MC gây ấn tượng bởi sự duyên dáng, sôi nổi lại có một cuộc đời đầy gian truân, nhiều lần muốn rời cõi đời.

Y sĩ Thu Phượng, phụ trách Khoa Nữ tâm thần tạm ổn, nói rằng Mai từng bị cú sốc tình cảm và suy sụp nên đổ bệnh. “Bây giờ đỡ lắm rồi đó, chứ trước đây cô ấy hành động cực đoan lắm, nhiều lúc tìm cách tự sát. May mắn là những lần như thế chúng tôi nắm bắt được tâm lý, phát hiện và giải cứu kịp thời; lần gần nhất là cô ấy lén lấy gạch mài nhọn, cứa vào mạch máu ở tay song đã được cứu kịp.”

Nhờ được sự động viên của y sĩ Phượng và những người ở trung tâm, chị Mai và các bệnh nhân khác đã tìm lại được niềm vui sống cuộc đời, đã xem trung tâm như là mái ấm thật sự của mình. Ở góc độ ngược lại, Thu Phượng nói rằng chị cũng xem trung tâm như mái nhà thân thương của chính bản thân, bởi lẽ không nỡ rời bỏ tình thương yêu đối với các bệnh nhân.

“Thực tế là thời gian đầu tiếp nhận công việc em rất sốc, vì bệnh nhân không hợp tác và những hành vi khác thường của họ, thậm chí bị hắt chất thải vào người. Nhưng nhờ đồng nghiệp động viên, em đã quen dần công việc và nắm bắt tâm lý bệnh nhân, nhận ra sự đáng yêu ẩn sau những hành vi lạ thường. Dần dà, mọi người hiểu nhau và xem nhau như người nhà với nhau.”, y sĩ Phượng tâm sự.

Gần trưa, ở phòng ăn gần khu văn nghệ nhiều bệnh nhân tập hợp chuẩn bị cho buổi ăn trưa. Không khí mọi người vui vẻ nói cười nhộn nhịp, bỗng một cô gái trẻ tuổi bên dưới vẫy tay với các nhân viên trung tâm: “nhà mình có khách vui quá, mấy cô nhớ em hông…”.

Cô gái tự giới thiệu tên là Thúy Vy, nhà ở Bình Thạnh - Sài Gòn. Chỉ vào vầng trán chi chít vết thương, Vy nói bị tai nạn dập đầu nên vào trung tâm điều trị - “đến nay là năm nay là năm thứ 5 rồi, bố mẹ em công tác chưa về.”

Nghe vậy, y sĩ Nguyễn Thị Thơ, cắt ngang: “Ơ, bữa trước Vy khoe là ở đây năm thứ 6 rồi mà, tưởng cô hông nhớ à. Nay Vy có khỏe không.” Thúy Vy trả lời khiến cô Thơ bật cười: “Con chưa có khỏe lắm, còn đau đầu lai rai à, còn đập đầu lai rai à.”

Y sĩ Thơ cho hay Thúy Vy trước đây bị stress nặng, thường lên cơn loạn thần và hay có biểu hiện là đập đầu. Vy thường hoang tưởng nghe giọng nói bên tai rồi có những hành động kỳ lạ; tưởng tượng tự nghĩ ra mình bị tai nạn, thậm chí tấn công cả nhân viên. Nhờ có bệnh viện ở TP.Hồ Chí Minh hỗ trợ chữa trị, cấp thuốc nên giờ Vy đã đỡ nhiều phần, giảm các biểu hiện khóc lóc, cào cấu và dần trở nên ngoan hiền…  

Ở Trung tâm Tân Định, đội văn nghệ chủ lực của trung tâm do chàng trai Ngọc Tài làm “chủ công” có sức hút kỳ lạ. Ngọc Tài với vẻ ngoài đẹp trai như diễn viên điện ảnh – nói rằng anh trước có luyện thanh nhạc và tập tành vào giới Showbiz thì gặp “sự cố”.

Tài kể rằng anh vốn được đào tạo trường lớp bài bản, là kiến trúc sư với công việc sáng tạo yêu thích với mức lương 50 triệu đồng/tháng. Khi công việc đang tốt, Tài muốn phát huy sở trường ca nhạc, có đi hát ở một số tụ điểm ca nhạc. Sau đó, tham gia hội nhóm bạn bè, dần dà tham gia “cắn cỏ”, sa đà ăn chơi lúc nào không hay. Thế là chàng trai tài hoa lún vào vũng lầy, mất kiểm soát bản thân, gia đình đưa vào trung tâm để mong được điều trị.

“Có những lúc lên cơn, em nghe như có người nói bên tai, ảo giác khiến mình hành động lệch lạc. Khi được vào trung tâm điều trị, được cảm nhận tình thương của mọi người dành cho mình, được chăm sóc ăn uống, thuốc thang đầy đủ em đã khỏe lên và kiểm soát được bản thân. Em mong muốn sớm bình phục hoàn toàn, được gia đình bảo lãnh để được ra ngoài và trở lại với cuộc sống đời thường.”, Tài bày tỏ mong muốn.

Trong giờ ăn giữa ca, chị Trần Thị Phương Thúy – Phó Giám đốc Trung tâm Tân Định đưa chúng tôi đến Khoa Nữ tâm thần nặng, để có được cảm nhận nhiều hơn về cuộc sống bệnh nhân.

Vừa đến nơi, những tiếng gọi cô Thúy, cô Thúy ơi, cô Thúy à… vang lên. Một giọng khác gọi má Thúy ơi, má Thúy… con có dép mới nè; rồi cầm một chiếc dép mới để khoe với má Thúy. Những giọng vui tươi hồ hởi như con lâu rồi được gặp má, chất giọng bi bô như trẻ em cất tiếng gọi mẹ khiến người nghe không khỏi xúc động.

Đột nhiên, một cô gái tầm 35 tuổi tiến đến chúng tôi, nhẹ nhàng khoanh tay tự giới thiệu rằng “Hồng Nhung chúc mừng các thầy cô đến thăm. Em xin tặng bài hát mẹ yêu ơi - giới thiệu cả đoàn.” Rồi Hồng Nhung cất giọng ca: “Mẹ yêu ơi, con mong mẹ khỏe mỗi ngày/ Và phải sống hạnh phúc để con sớm vui/ Đời mẹ khổ vì con, cầu cho mẹ bình an/ Tấm lòng mẹ như ánh trăng soi…

Nhung nói rằng đã ở trung tâm đến nay 17 năm, ngày nào cô cũng nhớ mẹ và mong có ngày mẹ đến đón. Nhung cho biết gia đình em lúc trước ở Quận 4 - TP.Hồ Chí Minh. Lúc còn đi học Nhung học giỏi lắm nhưng rồi gia đình gặp sự cố, người cha bị vướng vào vòng lao lý khiến cô bị sốc nặng, tinh thần suy sụp ảnh hưởng thần kinh và được gia đình đưa lên trung tâm để điều trị.

Hồng Nhung cũng nói rằng ở trung tâm má Thúy và các thầy cô tốt lắm. Rồi Nhung cất giọng đọc bài thơ do mình viết: "Có những người đơn sơ tà áo/ Vẫn lối cũ đi về sớm chiều/ Hy sinh cả quãng đời xuân sắc/Làm việc thiện giúp ích cho đời… Xin cảm ơn chân thành cầu nguyện/ Cho cô thầy mãi hạnh phúc hơn/ Vì họ có bàn tay nhân ái/ Làm đẹp đời tô thắm quê hương.”

Tặng cho Hồng Nhung cuốn sổ, má Thúy nói rằng Nhung là một trong những bệnh nhân đặc biệt, tự làm thơ và sáng tác nhạc. Nhung thường hay xin sổ để ghi chép, ghi lại những câu chuyện cũng như ký ức cuộc sống.

Phó Giám đốc Phương Thúy – hay má Thúy theo tên thường gọi của các bệnh nhân - là người gắn bó với Trung tâm Tân Định ngay từ những ngày đầu đơn vị thành lập, đúc kết rằng bệnh nhân tâm thần thường được nhận biết bởi họ vui đó rồi lại buồn đó, đang nói chuyện rất logic nhưng lại có cảm giác không ổn. “Có 2 dạng chính là người mất trí nhớ hoàn toàn, hoặc người lúc tỉnh lúc mê. Với người lúc tỉnh lúc mê, khi đó những ký ức lại gợi về, họ nhớ đến những câu chuyện buồn, những câu chuyện làm tổn thương, tội nghiệp lắm.”, chị Thúy bộc bạch.