Tại thời điểm tháng 4/2023, cả nước có 471 trường hợp có mức hưởng lương lưu từ 20 triệu đồng trở lên. Trong đó, mức hưởng từ 20 triệu đồng đến dưới 30 triệu đồng là 382 trường hợp; từ 30 triệu đồng đến dưới 50 triệu đồng là 80 trường hợp; từ 50 triệu đồng trở lên là 9 trường hợp.
Các trường hợp lương hưu cao kể trên đều làm việc trong các DN tư nhân, DN liên doanh, DN nước ngoài tại Việt Nam, có thời gian đóng BHXH theo mức lương thực hưởng bằng ngoại tệ hoặc tiền đồng Việt Nam ở mức cao (trước năm 2007) hoặc theo mức tối đa bằng 20 lần mức lương tối thiểu chung/mức lương cơ sở tại thời điểm đóng (từ năm 2007 trở đi). Qua đó có thể thấy, chính sách BHXH đã và đang mang tới “trái ngọt” cho nhiều NLĐ…
Thế nhưng, thời gian qua, tại nhiều địa phương gia tăng tình trạng NLĐ rút BHXH một lần với con số báo động. Bên cạnh lý do khó khăn về kinh tế khiến NLĐ muốn rút “một lần” để có khoản chi tiêu, trang trải cuộc sống, thì một bộ phận NLĐ lại vì lợi ích trước mắt, muốn có ngay một khoản “tiền tươi” để tiêu xài. Trước đó, từng có những ý kiến trái chiều so sánh lợi ích từ chính sách BHXH với các loại hình BH thương mại với những đánh giá tiêu cực, khiến không ít NLĐ dao động.
Theo đánh giá của các chuyên gia trong nước và quốc tế, thực trạng này không chỉ gây thiệt thòi lớn về quyền lợi của NLĐ, mà còn tạo hệ lụy cho an sinh xã hội quốc gia khi dân số nước ta đang bắt đầu già hóa. Chỉ tính riêng lợi ích kinh tế, khi không còn trong hệ thống BHXH được Nhà nước bảo hộ, NLĐ sẽ mất cơ hội được hưởng lương hưu hằng tháng- nguồn thu nhập ổn định, hữu ích khi về già. Bên cạnh đó, nếu rút BHXH một lần, NLĐ còn mất đi cơ hội được cấp thẻ BHYT miễn phí trong suốt thời gian hưởng lương hưu; chế độ tử tuất cho bản thân và thân nhân khi không may qua đời...
Đặc biệt, theo luật định, mức lương hưu sẽ được điều chỉnh định kỳ theo chỉ số giá tiêu dùng và mức tăng trưởng kinh tế, đảm bảo cho người hưởng lương hưu luôn có khoản thu nhập an toàn. Cụ thể, từ năm 2003 đến nay, Nhà nước đã 17 lần điều chỉnh tăng lương hưu, với mức tăng từ khoảng 7,5% đến 9,3% cho mỗi lần điều chỉnh tùy theo nhóm đối tượng. Còn theo Nghị định số 42/2023/NĐ-CP ngày 29/6/2023 của Chính phủ, từ 1/7/2023, lương hưu, trợ cấp BHXH và trợ cấp hằng tháng sẽ tăng từ 12,5% đến 20,8%.
Thực tế cho thấy, nhiều người ở tuổi “xế chiều” bày tỏ sự tiếc nuối về việc không có lương hưu, phải bươn chải kiếm sống và phụ thuộc vào con cháu. Đã có rất nhiều trường hợp mong muốn được “truy nộp” lại khoản tiền BHXH một lần để phục hồi số năm đã tham gia BHXH cho đủ điều kiện hưởng lương hưu, nhưng pháp luật BHXH chưa quy định về việc này. Do đó, bản thân mỗi NLĐ nên sáng suốt tính toán đến những thiệt hại kinh tế nếu rút BHXH một lần, để đảm bảo cuộc sống an toàn cho chính bản thân mình.
Mộc Miên
